Voor u gelezen: ‘Socrates op sneakers’ van Elke Wiss

Socrates en sneakers in één titel? Dat triggerde Baptiste om het boek van filosofe en theatermaker Elke Wiss vast te pakken. Nadat ook een connectie op LinkedIn het aanraadde, begon hij te lezen in wat al snel een echte eyeopener bleek te zijn. “Sinds ik dit boek gelezen heb denk ik bij elk gesprek: ‘Baptiste, luister, zwijg en stel de vraag die je uit de weg gaat’. Het achtervolgt mij echt.” Tijd voor een interview!

Laten we beginnen bij het begin. Kan je samenvatten waarover het boek juist gaat?

Kort gezegd: het is een soort handleiding om goede gesprekken te voeren. Het schetst de valkuilen waar we met z’n allen de hele tijd intrappen en daarna krijg je tips om ze te vermijden.

Over welke valkuilen gaat het dan?

We zeggen constant dingen in een gesprek die een afknapper zijn. Zo stellen we vragen die er niet toe doen. We stellen die omdat ze van ons verwacht worden of omdat we denken dat ze passen in het gesprek maar daarmee richten we de spotlight op onszelf. We beginnen de hele tijd weer over onszelf en daarmee stop je het gesprek. Zo ontstaan er eigenlijk twee monologen in plaats van één dialoog.

Ook als je iets vraagt terwijl je eigenlijk iets wilt zeggen of als je de andere wilt overtuigen van je idee, voer je geen echt echt gesprek. In dat laatste geval bestaat de conversatie eerder uit aanvallen en verdedigen. Je luistert niet naar je gesprekspartner en reageert niet op wat hij of zij zegt omdat je je eigen argumenten al in je hoofd hebt.

Interessant! Geeft de auteur ook een concreet voorbeeld?

Ja, er komen veel voorbeelden aan bod. Zo heeft de auteur het over dat typische gespreksonderwerp met mensen die je niet (goed) kent: kinderen. Iedereen vraagt aan elkaar of ze kinderen hebben, hoe oud die zijn, … tot iemand reageert ‘Ik heb geen kinderen’. Dan valt er een gênante stilte en vindt niemand een houding. Niemand wil er dieper op ingaan, want stel dat die persoon geen kinderen kan krijgen. Het gesprek stopt en er volgt een nieuw gesprek.

Maar je zou ook kunnen vragen: Waarom heb je geen kinderen? Is dat bewust? De situatie zal ongemakkelijk blijven omdat we zo’n vraag niet gewoon zijn maar je komt wel tot een dieper gesprek, waarbij je echt luistert naar de ander.

Baptiste: “Soms is het minder pijnlijk om door te vragen dan de pijnlijke stilte te laten zoals ze is.”

En dat doen we dus de hele tijd?

Yes, zowel in gesprekken met je mama of een vriend, als twee bedrijfsleiders onder elkaar. Overal kom je die valkuilen tegen en dat maakt het boek interessant voor iedereen. En voor sommige mensen is het misschien nóg interessanter omdat ze dagelijks gesprekken voeren in hun job, artsen bijvoorbeeld.

… of consultants.

Exact. Communicatieconsultants adviseren hun klanten en babbelen dus veel. Daarom raad ik hen dit boek aan. Het is soms heel pijnlijk omdat het je bewust maakt van hoe je gesprekken voert maar je krijgt ook veel tips om het anders aan te pakken.

Oké, je kan er dus wel degelijk iets aan doen?

Ja, het boek is heel hands-on. Ik miste wel nog een A4’tje op het einde, waarin alle tips die tussendoor aan bod komen nog eens opgelijst worden. Dan zou je ze nog gemakkelijker kunnen toepassen.

Sinds ik het boek gelezen heb, probeer ik gesprekken anders aan te pakken, omdat je daardoor op alle vlakken meer gaat bereiken. Je relatie met je gesprekspartner zal er niet alleen beter op worden, maar ook persoonlijk en professioneel levert je dat veel inzichten op.

Baptiste: “Door betere vragen te stellen die je dwingen goed te luisteren, zal je meer leren en zo wordt ook je advies naar de klant beter. Nu nemen we veel te weinig tijd om echt te luisteren.”

Het is helaas niet simpel om veel te veranderen. Ik denk de hele tijd: ‘Baptiste, luister, zwijg en ga hier verder op in, stel de vraag die je uit de weg gaat, ook al zal dat ongemakkelijk worden.’ En na een gesprek probeer ik na te denken over wat ik niet heb gezegd en wat de reden daarvoor was. Het boek heeft iets met mij gedaan, het achtervolgt me echt.

Zijn er ook zaken die je niet goed vond aan het boek?”

Ja, inhoudelijk vond ik het heel goed maar de stijl was niet echt mijn ding. Het is heel toegankelijk maar misschien af en toe té toegankelijk. Ik heb me nu en dan geërgerd, omdat het iets te belerend en te langdradig was, maar de inhoud is wel blijven nazinderen.

Om af te sluiten, wat heeft Socrates met sneakers te maken?

Ik denk dat de titel tweeledig is. Enerzijds voelt de auteur zich Socrates op sneakers, dus Socrates zonder zichzelf te ernstig te nemen. Anderzijds denk ik dat ze met het boek de principes van Socrates toegankelijk wou maken voor iedereen. Het is dan ook heel hands-on, dat voel je aan de inhoud en stijl.